dr hab. prof. UKEN Piotr Kołodziej

Piotr Kołodziej – profesor Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, doktor habilitowany nauk humanistycznych, literaturoznawca, dydaktyk, redaktor naczelny „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia ad Didacticam Litterarum Polonarum et Linguae Polonae”, dyrektor Instytutu Filologii Polskiej UKEN, certyfikowany tutor akademicki, nauczyciel języka polskiego w VIII Prywatnym Akademickim Liceum Ogólnokształcącym w Krakowie. Interesuje się głównie interferencjami literatury i sztuk wizualnych (zwłaszcza malarstwa) oraz praktyką i teorią kształcenia (ujęcie antropologiczne). Autor kilkudziesięciu prac naukowych opublikowanych w kraju i za granicą, w tym m.in. monografii: Czas na obraz (2013), Dwadzieścia pięć twarzy dziewczyny z perłą (2018), Literatura grozi myśleniem (2021). Współautor koncepcji edukacji humanistycznej oraz prezentujących ją książek (Pakt dla szkoły, 2011; Edukacja w czasach cyfrowej zarazy, 2016), programu kształcenia i podręczników do języka polskiego dla ucznia i nauczyciela (To lubię! – szkoły średnie). Współtwórca formacyjnego Teatru Interakcji, antologii dramatów i monografii na ten temat (Szkolny Teatr Interakcji. Od pomysłu do przedstawienia, 2016). Przy współpracy z różnymi instytucjami kulturalnymi i oświatowymi prowadzi w kraju i za granicą (USA, Francja, Węgry, Litwa, Niemcy, Ukraina, Szwajcaria) zajęcia dla studentów, nauczycieli i uczniów, wykłady otwarte z zakresu literaturoznawstwa i kulturoznawstwa oraz międzynarodowe warsztaty teatralne. Miłośnik twórczości Wisławy Szymborskiej i Johannesa Vermeera, a także Caravaggia, Claude’a Moneta, Bolesława Prusa, Brunona Schulza, Witolda Gombrowicza, Zbigniewa Herberta i Wiesława Myśliwskiego.

Współpraca międzynarodowa (wykłady i warsztaty; warsztaty teatralne; współorganizacja konferencji; prowadzenie polskich delegacji)

1. Francja: Institution Saint Joseph, Le Havre – Normandy International Youth Leadership Summit
2. Francja: Association Pour la Mémoire des Déportés et des Resistants d’Europe. Relais de la Mémoire Juniors
3. Węgry: Polonia Nova Közhasznú Kulturális Egyesület, Budapeszt
4. Litwa: Centrum Rozwoju Edukacji przy litewskim Ministerstwie Nauki, Stowarzyszenie Polonistów na Litwie, Lietuvos Edukologijos Universitetas, Uniwersytet Witolda Wielkiego, Akademia Oświaty w Wilnie
5. Niemcy: Jugendkulturarbeit e.V., Oldenburg
6. USA: Dominion High School, Sterling, Virginia – International Youth Leadership Summit
7. USA: Rock Ridge High School, Ashburn, Virginia – Loudoun International Summit
8. RPA: Clifton School, Durban – Clifton International Youth Summit
9. Ukraina: Żytomierski Uniwersytet Państwowy im. Iwana Franki
10. Ukraina: Stołeczny Uniwersytet Kijowski im. Borysa Hrinczenki
11. Szwajcaria: Polska Szkoła im. Ignacego Jana Paderewskiego w Bazylei
12. Erasmus Programme Teaching Staff Mobility, Lithuanian University of Educational Sciences, Vilnius
13. Erasmus + Programme Teaching Staff Mobility, Eötvös Loránd University, Budapest

Granty, projekty badawcze, prace eksperckie

1. od 2018: specjalista do spraw języka polskiego w międzynarodowym projekcie medycznym Diagnostic Criteria for Temporomandibular Disorders (DC/TMD)
2. od 2018: specjalista do spraw języka polskiego w międzynarodowym projekcie medycznym Ecological momentary assessment of awake bruxism BruxApp
3. 2018-2023: „Kompetentny nauczyciel – mistrz i wychowawca” (grant przyznany w konkursie Narodowego Centrum Badań i Rozwoju, współfinansowany przez Unię Europejską w ramach środków Europejskiego Funduszu Społecznego – POWR.03.01.00-00-KN22/18 zespół 5-osobowy)

Prowadzone kursy

Interpretacja dzieła malarskiego w kontekstach kulturowych; Interpretacja dzieła literackiego; Projektowanie sytuacji odbioru tekstów kultury; Projektowanie procesu kształcenia; Dydaktyka literatury i języka polskiego w szkole ponadgimnazjalnej; Integrowanie treści kształcenia – warsztaty; Stylistyka praktyczna; Edytorstwo podręczników; Wybrane problemy komunikacji wizualnej; Komunikacja wizualna w kształceniu humanistycznym; Tutoring akademicki; Mity polskie jako składnik tożsamości narodowej; Semiotyka tekstów kultury; Wybrane zagadnienia e-edytorstwa; Sztuka jako forma rozumienia człowieka; Interpretacja arcydzieł malarstwa w kontekstach kulturowych; Polska mitologia narodowa: konstruowanie i dekonstruowanie zbiorowej tożsamości

Wybrane webinaria:

Jaki kraj, taki superbohater albo o nieśmiertelności narodowych mitów, https://www.youtube.com/watch?v=HgcyI-GBr0U
Wy-sławianie i wy-obrażanie. O wspomaganiu procesu uczenia i uczenia się, https://www.youtube.com/watch?v=BW4R3Z6ZwA8&t=2715s
Sztuka jako forma rozumienia ludzi. Konteksty kulturowe i międzykulturowe w uczeniu i uczeniu się języka polskiego jako obcego i drugiego, https://www.youtube.com/watch?v=68jfiboOkUc
Filolog w laboratorium albo po co czytać i jak (wykład dla maturzystów), https://www.youtube.com/watch?v=MwMf-M3_Gic&t=336s
Kreatorzy polskiej wyobraźni albo co niektórzy pisarze mogą zobaczyć na niektórych obrazach, https://youtu.be/Z4WffVWmsu4
Długie czytanie krótkiego fragmentu albo zrozumieć cudze, by lepiej mówić po swojemu, https://youtu.be/yE5BRjz6tt4
„Homo consumens nad Styksem”, wykład otwierający konferencję „Języki antropocenu”, Kraków, 24 marca 2022 r. https://youtu.be/G6QyW-U8QgQ

Najważniejsze publikacje naukowe

  Monografie

Literatura grozi myśleniem, Universitas, Kraków 2021, ss. 408.

https://universitas.com.pl/produkt/4183/Literatura-grozi-mysleniem

Dwadzieścia pięć twarzy dziewczyny z perłą. Praktyka czytania dzieł malarskich w procesie kształcenia kulturowo-literackiego, Impuls, Kraków 2018, ss. 404.

https://www.impulsoficyna.com.pl/sztuka-i-muzyka/1296-dwadziescia-piec-twarzy-dziewczyny-z-perla-praktyka-czytania-dziel-malarskich-w-procesie-ksztalcenia-kulturowo-literackiego.html

Czas na obraz. Dzieło malarskie jako tekst i kontekst w szkolnym kształceniu humanistycznym (1880-1999), Collegium Columbinum, Kraków 2013, ss. 320.

https://columbinum.com.pl/katalog/publikacja/id/286

Edukacja w czasach cyfrowej zarazy, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2016, ss. 383 (współautorstwo: P. Kasprzak, Z.A. Kłakówna, A. Regiewicz, J. Waligóra).

https://marszalek.com.pl/sklep/pl/pedagogika/3370-edukacja-w-czasach-cyfrowej-zarazy.html

Szkolny teatr interakcji. Od pomysłu do przedstawienia, Impuls, Kraków 2016, ss. 398 (współautorstwo: Janusz Waligóra, Jerzy Waligóra).

https://www.impulsoficyna.com.pl/sztuka-i-muzyka/1297-szkolny-teatr-interakcji.html

Pakt dla szkoły. Zarys koncepcji kształcenia ogólnego. Zaproszenie do dyskusji, Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową, „Wolność i Solidarność” nr 40, Gdańsk 2011, ss. 106 (współautorstwo: Z.A. Kłakówna, J. Waligóra).

http://biblioteka-krk.ibe.edu.pl/opac_css/doc_num.php?explnum_id=213

Rozdziały w monografiach wieloautorskich i czasopismach naukowych (wybór)

1. Malarstwo – zguba i ocalenie[w:] Wokół słowa, obrazu i edukacji, pod red. Nęckiej, Annales Universitatis Pedagogicae Cracoviensis. Studia de Arte et Educatione VI, Kraków 2011, s. 82–111. http://wydzialsztuki.up.krakow.pl/wp-content/uploads/2015/09/sztuka-Folia-100.pdf
   
2. Szkoła w świecie pozoru[w:] Sprawcy i / lub ofiary działań pozornych w edukacji szkolnej, pod red. Dudzikowej i K. Knasieckiej-Falbierskiej, Impuls, Kraków 2013, s. 204–220.
3. Komisja Edukacji Narodowej: mała reinterpretacja wielkiego mitu [w:] Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia ad Didacticam Litterarum Polonarum et Linguae Polonae, Pertinentia V, pod red. Łazarskiej, Kraków 2014, s. 9–19. http://didactica.up.krakow.pl/article/view/2027/1722
4. Na powierzchni i w głąb: interpretacja obrazu (Memlinga)[w:] Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia ad Didacticam Litterarum Polonarum et Linguae Polonae, Pertinentia VI, pod red. Kołodzieja i J. Waligóry, Kraków 2015, s. 134–162. http://didactica.up.krakow.pl/article/view/3096/3556
5. Nas troje i nastroje… Wokulski – młodszy brat Wertera i Gustawa[w:] Bohaterowie (nie tylko) szkolnych lektur, pod red. A. Jakubowskiej-Ożóg i D. Hejdy, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2016, s. 108–128.
6. They were never wrong… Masters of Word and Picture about Suffering, “Comparative Literature in Education and Research” (CLEaR), Volume 3, Issue 1, ISSN (Online) 2453-7128, DOI https://doi.org/10.1515/clear-2016-0007, May 2016, Pages 61–72.
7. Brueghel’s Two Monkeys – a Tiny Painting by Bruegel, a Very Short Poem by Szymborska and the Biggest Problems of Mankind, “International Journal on Language, Literature and Culture in Education” (LLCE), Volume 3, Issue 1, ISSN (Online) 2453-7101, DOI: https://doi.org/10.1515/llce-2016-0005, July 2016, Pages 83–99.
8. „Fotografie” z 11 września [w:] W świecie Erosa i Tanatosa. Studia i szkice, pod red. G. Różańskiej, Libron, Kraków 2018, s. 283–299.
9. Liceum, muzeum, mauzoleum… O wskrzeszaniu arcydzieł na lekcjach polskiego, Polonistyka i świat wartości. Edukacja polonistyczna jako wartość, pod red. M. Marzec-Jóźwickiej, A. Karczewskiej i S. Żurka, przy współpr. M. Nowak, Wydawnictwo KUL, Lublin 2019, s. 317-329. Przedruk: „Polonistyka. Innowacje” 2018, nr 7, s. 105–118. https://pressto.amu.edu.pl/index.php/pi/article/view/12843
10. Raport z oblężonego świata, „Polonistyka. Innowacje” 2020, nr 12, s. 109-140. https://pressto.amu.edu.pl/index.php/pi/article/view/26255
11. Gombrowicz wyklęty albo o wychowaniu patriotycznym na lekcjach POLSKI(ego) [w:] Lekcja POLSKI(ego). Praktyki edukacyjne wobec niepokojów wobec niepokojów XXI wieku, red. nauk. A. Gis, K. Koc, M. Kwiatkowska-Ratajczak, M. Wobalis, t. 1: Narracje tożsamościowe w edukacji polonistycznej, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2021, s. 185-207.
12. Filologia Brunona Schulza. O tożsamości „na styku kultur” [w:] Tożsamość na styku kultur, t. 4, pod red. I. Masojć i H. Sokołowskiej, Wydawnictwo Księgarnia Akademicka, Kraków 2021, s. 163-184. DOI: https://doi.org/10.12797/9788381386234.11
    
13. Słownik pojęć podstawowych [w:] Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia ad Didacticam Litterarum Polonarum et Linguae Polonae Pertinentia XII, pod red. K. Pławeckiej i P. Sporka, Kraków 2021, s. 89-118. https://didactica.up.krakow.pl/article/view/8839/8223

Programy i podręczniki

 To lubię! Program nauczania języka polskiego w klasach I-III liceum ogólnokształcącego, liceum profilowanego oraz w klasach I-IV technikum, Kraków 2002.

To lubię! Podręcznik do języka polskiego. Kształcenie kulturowo-literackie, liceum ogólnokształcące, liceum profilowane, technikum, klasa I, Kraków 2002.

To lubię! Podręcznik do języka polskiego. Kształcenie kulturowo-literackie, liceum ogólnokształcące, liceum profilowane, technikum, klasa II Kraków 2003.

To lubię! Podręcznik do języka polskiego. Kształcenie kulturowo-literackie, liceum ogólnokształcące, liceum profilowane, technikum, klasa III, Kraków 2004.

Książki nauczyciela (szkice interpretacyjno-metodyczne)

1. To lubię! Książka nauczyciela. Klasa I, liceum ogólnokształcące, liceum profilowane, technikum, część I, Kraków 2002, s. 49–87; 100–107; 195–280.
2. To lubię! Książka nauczyciela. Klasa I, liceum ogólnokształcące, liceum profilowane, technikum, część II, Kraków 2003, s. 44–96; 116–152; 258–259; 272–277.
3. To lubię! Książka nauczyciela, Klasa II, liceum ogólnokształcące, liceum profilowane, technikum, Kraków 2004, s. 14–54; 72–98; 117–118; 150–169; 180–183; 196–216; 248–280; 302–308; 346–347.
4. To lubię! Książka nauczyciela, Klasa III, liceum ogólnokształcące, liceum profilowane, technikum, Kraków 2006, s. 51–154; 184–202; 299–301; 355–365.

Zbiory zadań

1. Nowa matura bez korepetycji. Zadania do pracy z tekstem. Książka dla ucznia i nauczyciela. Część I, Kraków 2004 (współautorka: M. Bonarek-Socha).
2. Nowa matura bez korepetycji. Zadania do pracy z tekstem. Książka dla ucznia i nauczyciela. Część II, Kraków 2004.
3. Nowa matura bez korepetycji. Zadania do pracy z tekstem. Książka dla ucznia i nauczyciela. Część III, Kraków 2006 (współautor: J. Waligóra).

Udział w konferencjach naukowych w kraju i za granicą z referatem (wybór)

1. 2nd International Conference on Language / Literature in Education and Research, Prague, Czech Republic 2015
2. II Kongres Dydaktyki Polonistycznej –Edukacja polonistyczna jako zobowiązanie. Powszechność i elitarność polonistyki, Katowice (UŚ) 2015
3. International Conference Language, Literature and Culture in Education 2016, Venice, Italy 2016
4. The International Conference on Educational Research: Confronting Contemporary Educational Challenges through Research, Patras, Greece 2017
5. III Kongres Dydaktyki Polonistycznej – Polonistyka w świecie wartości. Edukacja polonistyczna jako wartość, Lublin (KUL) 2017
6. Nostalgia in Contemporary Culture, Odense, Denmark 2018
7. 3rd Memory, Melancholy and Nostalgia– International Interdisciplinary Conference, Gdańsk (UG) 2018
8. IV Kongres Dydaktyki Polonistycznej – Lekcja POLSKI(ego) ― praktyki edukacyjne wobec niepokojów XXI wieku, Poznań 2019
9. Constructions of Identity 10, Anniversary Edition: History, Memory and Accomplishment, Cluj-Napoca, Romania 2019
10. 4^th International Scientific Conference: Identity at the Intersection of Cultures, Vilnius, Lithuania 2019

Działalność popularyzatorska, pedagogiczna i kulturalna:

1. Organizacja, współorganizacja i prowadzenie kilkudziesięciu warsztatów i wykładów dla nauczycieli różnych typów szkół (współpraca z Wydawnictwem Edukacyjnym, Niepublicznym Instytutem Kształcenia Nauczycieli, Małopolskim Centrum Doskonalenia Nauczycieli oraz z wieloma innymi tego typu placówkami w całym kraju; Targi Książki Edukacyjnej „Edukacja XXI” w Warszawie; I, II, III, IV, V, VI, VII Ogólnopolskie Spotkania Nauczycieli Języka Polskiego Szkół Ponadgimnazjalnych itd.)
2. Współpraca z Klubem Jagiellońskim: wykłady oraz dyskusje panelowe w ramach „Nocy Książki” („Edukacja”, 2017; „Kraków – miasto literatury”, 2018)
3. Współpraca z Fundacją Autonomia w ramach Festiwalu „Watch Docs. Prawa człowieka w filmie” (2016, 2017)
4. Współpraca artystyczna z Fundacją „Będzie lepiej” ks. Mieczysław Malińskiego oraz Teatrem Groteska w Krakowie
5. Praca w ramach Stowarzyszenia Teatralno-Lingwistycznego, Kraków (międzynarodowe warsztaty teatralne)
6. Przygotowanie i prowadzenie zajęć dla Uniwersytetu Dzieci i Rodziców przy Uniwersytecie Pedagogicznym im. KEN w Krakowie i opracowanie na ich podstawie publikacji: Przedmioty zwykłe i niezwykłe… w kolażach najmłodszych studentów(red. D. Waloszek, wstęp P. Kołodziej: Słowa zwykłe i niezwykłe albo radość tworzenia, Kraków 2013) oraz Gry wyobraźni (red. i wstęp P. Kołodziej: Gry wyobraźni albo radość tworzenia, Kraków 2015)
7. Prowadzenie Teatru Interakcji (Prywatne Akademickie Centrum Kształcenia w Krakowie)
8. Wykład ekspercki w ramach Festiwalu Nauki i Sztuki w Żywcu (2020)
9. „Polonistyka Otwarta” (seria webinariów o polskiej kulturze, literaturze, historii i języku polskim; finansowanie ze środków Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej)
10. Kurs Języka Polskiego dla Nauczycieli z Zagranicy – prowadzenie wykładów i warsztatów stacjonarnych i online
11. Współpraca z Fundacją Underground: współorganizacja projektów naukowo-edukacyjnych „Kaczmarski underground” oraz „Lekcja historii i sztuki z Jackiem Kaczmarskim”; społecznościowy edukacyjny portal literacki (podbudowa teoretyczna, opracowanie, wdrażanie)

Nagrody, wyróżnienia, odznaczenia

1. Nagroda Prezydenta Miasta Krakowa za sukcesy dydaktyczno-wychowawcze, Kraków 2006
2. Wyróżnienie Rady Polskiej Akademii Umiejętności za współautorstwo podręczników To Lubię! Kształcenie kulturowo-literackie, klasa I-III. Liceum ogólnokształcące, liceum profilowane, technikum. Zakres podstawowy i rozszerzony, Kraków 2007
3. Nagroda Dyrektora Prywatnego Akademickiego Centrum Kształcenia za promocję finalistów Olimpiady Literatury i Języka Polskiego, Kraków 2006, 2013, 2018, 2021
4. Nagroda Dyrektora Prywatnego Akademickiego Centrum Kształcenia w Krakowie za działalność teatralną (Teatr Interakcji), Kraków 2013
5. Medal Komisji Edukacji Narodowej „za szczególne zasługi dla oświaty i wychowania” (2013)
6. Medal Brązowy za Długoletnią Służbę (2014)